Androgyn

Ooit, in mijn tijd als JG – in een ander leven, zo lijkt het wel – werd ik van bepaalde taken buitengesloten omdat ik een vrouw ben. Ik mocht niet de leiding nemen, ik mocht me niet met bepaalde aangelegenheden bemoeien, ik mocht niet te onafhankelijk zijn, want ik was een vrouw. Zij hadden een conventioneel – volgens henzelf op de bijbel gebaseerd – rolpatroon voor de vrouw in gedachten, waar ik dan aan moest voldoen. Iets wat mij niet lukte en waar mijn innerlijk zich tegen bleef verzetten. Want zo was ik nu eenmaal niet.

Toen ik kortgeleden een online androgyntest (http://www.123test.nl/androgyn/ ) invulde, kwam daaruit naar voren dat ik 'zeer mannelijk' ben, wat mij niet echt verbaast. Nu schijnt ieder mens mannelijke en vrouwelijke eigenschappen in zich te hebben. Toch komen bepaalde kenmerken kennelijk meer voor bij mannen en andere meer bij vrouwen. De website van de androgyntest verklaart: 'In de categorieën 'beetje' en 'zeer mannelijk' zitten meer mannen en in de categorieën 'beetje' en 'zeer vrouwelijk' meer vrouwen, maar over de hele linie zijn de verschillen klein. Sekse-gerelateerde kenmerken zijn dus meer een functie van persoonlijkheid dan van sekse!' Vooral die laatste zin intrigeert me. Zijn die kenmerken nu wel of niet sekse-gerelateerd? En hoe zit het met het feit dat wat wij 'mannelijk' en 'vrouwelijk' noemen vaak een tijd- en cultuurgebonden verschijnsel is?

Bij bovengenoemde androgyntest gaat het om de persoonlijkheid. Androgyn betekent dan dat je ongeveer evenveel mannelijke als vrouwelijke kwaliteiten bezit. Overigens kwam mijn man uit deze test naar voren als een 'beetje vrouwelijk'. Zo vullen we elkaar mooi aan!

Woordenboeken en encyclopedia geven aan 'androgyn' dikwijls de betekenis van 'tweeslachtig' of 'mannelijke en vrouwelijke geslachtsorganen tegelijk bezittend'. Iemand die geboren wordt met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen wordt ook wel een hermafrodiet genoemd. Ook spreekt men wel van 'interseksualiteit'. Bij deze uitleggingen gaat het steeds om lichamelijke kenmerken die bepalend zijn voor de sekse en waarbij het onderscheid tussen mannelijk en vrouwelijk het uitgangspunt is.

Wikipedia geeft een andere omschrijving van androgynie:

1. Zich androgyn voelen: een persoon die zich niet mannelijk en niet vrouwelijk voelt, zich juist mannelijk èn vrouwelijk voelt of iemand die gevoelsmatig tussen beide seksen staat.
2. Androgyn zijn uit vrije wil: een persoon die zich niet wenst te conformeren aan de tweedeling man-vrouw. Dit kan verschillende redenen hebben, bijvoorbeeld een spirituele, wat tot ver in de oudheid terug gaat. Belangrijk hierbij is dat God namelijk als mannelijk en vrouwelijk gezien wordt en de complete mens kan dan ook alleen maar mannelijk en vrouwelijk zijn, androgyn dus. Androgynie kan hierdoor ook als een alternatieve levenswijze gezien worden.
3. Zich androgyn uiten: een persoon die uiterlijke kenmerken vertoont van het andere geslacht, zonder daarbij volledig door het leven te gaan als iemand van het andere geslacht. Dit kan geuit worden door middel van zijn/haar kleding, make-up en/of gedrag. Soms komt het voor dat iemand een androgyn uiterlijk heeft. Ook veel muzikanten bedienen zich, in meer of mindere mate, van een androgyn uiterlijk.

bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Androgynie

De eerste omschrijving heeft te maken met genderidentiteit, de tweede met genderrol. Bij genderidentiteit gaat het om het basale gevoel man of vrouw te zijn. Bij genderrol gaat het om het gedrag dat binnen een cultuur wordt verwacht van en toegeschreven aan mannen of vrouwen. Bij de derde omschrijving gaat het om hoe je er uitziet, of hoe je jezelf aan de buitenwereld toont. 

Volgens de omschrijving op Wikipedia krijgt androgyn een breed betekenisveld, met vele mogelijkheden. Androgyn wordt dan een soort tussenrol, noch mannelijk noch vrouwelijk, of juist van beide wat. Ik kan me daar wel in vinden. Androgyn als derde sekse? Misschien een goed idee om een breed tussengebied te creëren en een eind te maken aan de man-vrouw dualiteit. Weg met de stereotype beelden. Weg met de rol- en verwachtingspatronen. Weg met het oordeel op basis van je lichamelijke geslacht. Ieder mens is uniek, met eigen kwaliteiten, of je die nu 'mannelijk' of 'vrouwelijk' noemt.